Mədəniyyət

Suraxanı rayonu ərazisində fəaliyyət göstərən parklar barədə məlumat

Tarix abidələri :

1. "Atəşgah" məbədgahı

Od məbədi olan «Atəşgah» Bakının 27 kilometrliyində, Abşeron yarımadasında Suraxanı qəsəbəsinin cənubi-şərq hissəsində yerləşir. «Atəşgah»ın sahəsi 1368 m2 və yaxud 0,14 ha-dır. «Atəşgah» məbədi Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 03.01.1964-cü il tarixli, 3 saylı qərarı ilə yaranmışdır. XVII-XVIII əsrlərdə qədim atəşpərəstlər məbədinin qalıqları üzərində, təbii qazın çıxdığı əbədi məşəlin yerində inşa edilmiş bu məbəd 26 hücrədən və mərkəzi səcdəgahdan ibarətdir. 19 dekabr 2007-ci ilə qədər Atəşgah məbədi "Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi" Dövlət tarixi-memarlıq qoruq-muzeyinin filialı kimi fəaliyyət göstərmişdir. Atəşgah məbədinin özünəməxsusluğu, unikallığı və YUNESKO-nun Dünya İrsinin İlkin siyahısına daxil edilməsi "Atəşgah məbədi" abidəsinin müstəqil fəaliyyətinə və mühafizəsinə zərurət yaratdığından, eyni zamanda burada turizmin inkişaf etdirilməsi məqsədi ilə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 19 dekabr 2007-ci il tarixli Sərəncamı ilə Atəşgah məbədinin ərazisi Azərbaycan Respublikasının "Atəşgah məbədi" Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu elan edilmişdir.
Həmçinin məbəddə Aleksandr Düma, Mendeleyev, Vereşşagin, professor Berezin, akademik Dorn kimi məhşur alim və səyyahlar qonaq olmuşdur.
2012-ci ilin sentyabrından başlayaraq Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə məbədətrafı ərazilərin abadlaşdırılması, yardımçı binaların tikintisi işləri sürətlə həyata keçirilmiş, yeddi ay ərzində başa çatdırılmışdır. Burada kütləvi tədbirlərin keçirilməsi üçün hər cür şərait yaradılmış, müasir işıqlandırma sistemi qurulmuşdur.
Qoruğun sahəsi 4,2 min kvadratmetrdən 15 min kvadratmetrə qədər genişləndirilmişdir. Sahəsi iki min kvadratmetrdən artıq olan əsas bina xüsusi memarlıq üslubunda inşa olunmuşdur. Məbədlə həmahəng inşa olunan əsas binada idarə, dəmirçi kürəsi, dəmirçi emalatxanası, mis və çini qablar, taxta üzərində oyma, xalça, kəlağayı və həsir toxuma emalatxanaları, suvenirlər, rəsm qalereyası mövcuddur. Xüsusi memarlıq üslubunda yaradılan muzeydə Bakı şəhəri və Abşeron rayonu ərazisində vaxtilə mövcud olan qədim yaşayış binalarını və abidələri əks etdirən guşələr yaradılmışdır. Burada əcdadlarımızın istifadə etdikləri məişət əşyaları və incəsənət nümunələri nümayiş olunur. 
2013-cü il martın 29-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev və Heydər Əliyev Fondunun Prezidenti, YUNESKO və İSESKO-nun Xoşməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyeva “Atəşgah Məbədi” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğunda aparılan bərpa və yenidənqurma işlərindən sonra yaradılan şəraitlə tanış olmuşlar.
“Atəşgah məbədi” XVII-XVIII əsrlərdə təbii qazın çıxdığı “əbədi”, sönməz alovların yerində inşa edilmiş od məbədidir. İndiki ibadətgah da atəşpərəstlərin-zərdüştlərin qədim məbədlərinin yerində bərpa edilmişdir. Bu məbəd təqribən II-III əsrlərdə inşa edilmişdir. XVII əsrdə məbədin ətrafında bir-birinin yanında ibadətxana, 26 hücrə və karvansara inşa edilmişdir. Vaxtilə hücrələrdə müxtəlif dini ayinlərin icra olunması və oda sitayiş edən kahinlərin fəaliyyəti üçün lazımi şərait də olmuşdur. Məbədə gələn zəvvarlar karvansarada istirahət imkanı da əldə etmişlər. XVIII əsrin əvvəlində məbəd artıq bizim dövrə gəlib çıxdığı şəkli almışdır.
Beşkünc planda tikilmiş abidənin həyətinin mərkəzində yuxarısı günbəzlə tamamlanan dördkünc səcdəgah ucalır. Giriş portalının üstündə Abşeronda ənənəvi olan qonaq otağı - “Balaxana” yerləşir. Yeni memarlıq ənənələri ilə tikilmiş Atəşgah məbədi özündə qədim od səcdəgahlarının elementlərini qoruyub saxlamışdır. Məbədin ən erkən tikilisi olan karvansara 1713-cü ilə aiddir, üstündə qədim sanskrit dilində yazı vardır.
2015-ci il aprelin 26-da Azərbaycanın və dünyanın idman tarixində əlamətdar hadisə baş vermiş, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev “Atəşgah Məbədi” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğunda I Avropa Oyunlarının məşəlini alovlandırmış, xanımı, birinci Avropa Oyunları Təşkilat Komitəsinin sədri Mehriban xanım Əliyeva, Avropa Olimpiya Komitəsinin prezidenti cənab Patrik Hikki mərasimdə iştirak etmişdir.

2. Nizaməddin məscidi, XIV əsrdə tikilib, sahəsi -40m2. Hal-hazırda fəaliyyət göstərmir. Qeydiyyatdan keçməyib. Ünvan: Əmircan qəsəbəsi, Əli Bayramov küçəsi

3. İki minarəli İmam Cümə məscidi , 1905-ci ildə tikilib, sahəsi -200m2. Qeydiyyatdan keçib, hal-hazırda fəaliyyət göstərir. Ünvan: Əmircan qəsəbəsi, Vaqif küçəsi

4. Bünyadovlar adına Göyçə məscidi (məhəllə məscidi), 1902-ci ildə tikilib, sahəsi -120m2. Hal-hazırda təmir olunur. Qeydiyyatdan keçməyib. Ünvan: Əmircan qəsəbəsi, Tofiq Bayram küçəsi

5. Ağabalabəy məscidi, 1900-cü ildə tikilib, sahəsi -160 kv2. Ünvan: Bülbülə qəsəbəsi

6. Hüseyn və Həzrəti Abbas adına cümə məscidi, 1920-ci ildə tikilib, Ünvan: Hövsan qəsəbəsi, Məktəbli küçəsi

7. Heydər məscidi , 1999-cu ildə tikilib. Ünvan: Yeni Suraxanı qəsəbəsi, 14 iyul küçəsi